Author: HaqCheck

Maxxansi fuula  Facebook  ኩዒታ – Kuéta  jedhamu ( Biloogii dhuunfaa kan ta’ee fi hanga gaafa Onkolooleessa 21/2013tti hordoftoota 2,137 kan qabu  )  suuraa loltootaa hidhannoo guutuu wajjiin maxxansuudhaan, loltoonni  suudaan Lafa daangaa Itoophiyaa fi Suudaan irratti wal dhabaa jiran baldhinnisaa kiloo meetirii iskuweerii 2,000 ta’uu guutuun qabachuudhaan, achiin booda Lafa keenya taakkuu tokkos gadi hin lakkisnu jechuudhaan dhaadatan jedhee maxxansee.  Maxxanssi Afaan Amaariiffaattin baraa’ee akkas jedha, “  Suudaan looltotaa ishee hedduminaan daangaa Itoophiyaa irratti  kan bobaastee fi  akkasumas, sochii biyyii Suudaan birmadummaa ishee kabachisiisuudhaaf gootuu biyyii  misira karaa siyaasaa fi diinagdeetiin akka gargaartuu ibsitee jirtii.”   

 Haa ta’uu malee,  HaqCheck-iin ta’ee fi raawwatame jedhamee fi suuraa akka ragaatti dhihaate wal bira qabee qorachuudhaan, suuraan loltoota biyya Suudaan fuula Facebooka kana irratti maxxane kun walitti bu’iinsa daangaa Itoophiyaa fi Suudaan yeroo amma akka hin agarsiifne dhugoomseera. Kanaafuu, maxxanssi fuula Facebookichaa soba jedheera.  

 Torbaan darbe irraa eegalee  loltoota biyya Suudaanii fi Milishaa Bulchiinsa Mootummaa Naannoo Amaaraa giddutti walitti bu’iinsi daangaa irra deddeebiidhaan uumamaa tureera.  Gaafa Muddee 9/2013 loltoonni Suudaan Lafa hin daangeeffamne daangaa Itoophiyaa fi Suudaan Daanggessan qabannee jechuun beeksisanii turan.   Loltoonni biyya Suudaan daangaan Addunyaawaan biyyii isaanii Itoophiyaa Wajjiin qabdu ifaa fi wal dhibdee kan hin qabne waan ta’eef Lafa keenya taakkuu tokkos dabarsine hin laannu jechuudhaan ibse.  Muummichi Ministeera Itoophiyaa Abiyyi Ahimad (PhD) maxxansa fuula tiwitter isaanii irratti gaafa Muddee 9/2013 barreessaniin Mootummaan isaanii dhimma walitti bu’iinsa daangaa Itoophiyaa fi Suudan irratti uumame itti dhiyeenyaan akka hordofaa jiran ibsuudhaan, walitti bu’iinsi kunis walitti dfuruudhaaf biyyoota lamaanii barootaaf ture akka hin miine fi dhimmichaas mariidhaan furuudhaaf akka dalagaa jiran ibsanii turan.    Itti aanaa Muummicha Ministeera Itoophiyaa fi Ministeera hajaa alaa kan ta’an Obbo Dammaqaa Mokonnoon dhimma kanaan wal qabatee aanga’oota biyya Suudaan Wajjiin mari’iachuudhaaf  gaafa Muddee 16, 2013 gara Suudaniitti imalee ture. 

Walitti bu’iinsa daangaa Itoophiyaa fi suudantti uumameen wal qabtee, maxxanssi fuula Facbook looltoonni suudaan daangaa Itoophiyaa fi Suudan giddutti wal dhabdeedhaf sababa ta’e guutuun guututti qabataniiru jechuudhaan maxxanse.  Haa ta’uu malee , Teeknoolojiin suuraalee sobaa adda baasuudhaaf tajaajilu ‘reverse image search’ jedhamu akka agarsiisutti, suuraan maxxanssa fuula Facebookii  kana irratti ta’ee uumame jedhamu deeggaruudhaaf akka ragaatti dhihaate kan kaafame lammii biyya Suudaan kan ta’e nama Mohamed Babiker jedhamu akka ta’ee fi yeroo jalqabaatiif Amajjii 3, 2007 dhaabbata biyya Ingiliizii Alamy jedhamuun  kan maxxanfameedha.  Suurichis sochii lolttoonni Suudaan eebba poolisii humna addaa biyya Suudaan ‘Rapid Support Forces’ (RSF) jedhamu lakoofsaan 11,450 ta’an magaalaa Kaartum keessatti taasisan kan agarsiisuudha. Maxxansi suuraa isa sirrii agarsiisuu karaa hidha kanaan argachuun ni danda’ama. 

Suuraa isa sirrii:

 Loolttoonni biyya Suudaan daangaa Itoophiyaa fi Suudan giddutti wal dhabdedhaaf sababa ta’ee qabanneera jedhanii ibsuun akkuma jirutti ta’ee, Suuraan Fuula Facebookii kana irratti loltoonni biyya Suudaan daangaa Itoophiyaa guutumaa guututti qabataniiru jechuudhaan akka ragaatti dhihaate soba ta’uu HaqCheck-iin dhugoomseera. 

Mirkanummaa kan qorate: Hagos Gabramlaak

Gulaalaan: Buruuk Nagaash Xaa’ame

Kan hiike: Abdullaahii Abdurqaadir Dibbilluu

 Barruun Kun qaama mirkanummaa qorannoo Haq Check,Addis Zeybe jedhamu Afaanoota shan; Afaan Oromoo, Afaan Amaarriffaa, Somaalii, Tigiriffaa fi Afaan Ingiliffaatiin taasifamuu dha. 

Fuulli Tiwiitarii   Stop Ahmara Genocide jedhu, meeshaalee qara qaban kanneen akka Eeboo fi  Cuuphee mana jireenyaa bulchiinsa bulchaa aanaa Dibaatee keessatti argame jechuudhaan gaafa Ammajjii 14,2013 maxxansee ture.  Fuulli kun hanga gaafa Ammajjii 14/2013 tti qofa hordoftoota 3,582 qaba. Meeshaaleen kunniin namoota saba Amaaraa ta’an kan naannoo sana jiraatan ittiin haleeluudhaf kuufame jechuudhaan maxxansee ture. Barreeffamni afaan Amaariffaan fuulicha irratti barraa’e akkas jedha, “Namni maqaansaa Dabalii Belfago jedhamu bulchaa aanaa Dibaatee kan godina Matakkal keessatti argamu yeroo bulchaa turetti namoota hedduu waan ficcisiiseef aangoon dabalameefii gara Matakalitti dhufe.”  Sakata’iinsa  taasifameen Meeshaaleen qara qaban adda addaa suuraa irratti muldhatan kunniin mana isaa keessatti kan argame yoo ta’u, meeshaaleen kunniinis jiraattota aanichaa sabaa Amaaraa ta’an haleeluudhaaf kan qophaa’eedha jechuun barreesseera. Haa ta’uu malee,HaqCheck suuraalee meeshaalee qara qaban kanneen qorachuudhaan meeshaaleen kunniin mana bulchaa Aanaa Dibaatee keessatti akka hin argamnee raggaasisuun barreeffamni is  soba ta’uu isaa dhugoomseera.

Naannoo Beenishaangul Godina Matakaliitti walitti bu’iinsii fi buqaatiin lammiilee irraa deddeebiidhaan muldhata jira . Sababa walitti bu’iinsaa hawaasaa Naannoo Beenishaangulii fi naanoo isheetti dabalaa dhufeen bulchiinsi Mootummaa Naannoo Amaaraa fi  bulchiinsi Mootummaa Naannnoo Beenishaangul komii jabaa walitti kaasuu eegalaniiru. Muummee Ministeera Dr.Abiyyi Ahmad, Minesteera Nageenyaa Adde Mufaariyaat Kaamilii fi Itti aanaa Muumee Minesteera fi Itaamajor shuumiin humna waraana Itoophiyaa Generaal Biraahanuu Juulaa gaafa guyyaa 13/4/2013 gara naannoo Beenishaangulitti imaalanii Pirezadaantii Bulchiinsaa Mootummaa Naannoo Beenishaangul obbo Alshaadli Haasan fi kutaalee hawaasaa adda addaa wajjiin haalaa nageenyaa naannichaa irratti mari’atanii turan. Akka  Amhara Mass Media Agency’n gabaasetti ajeechaa hamaan sabummaa irratti xiyyeeffatte Godina Matakkal Aanaa Buleen ganda Bikuji jedhamu keessatti gaafa guyyaa 14/4/2013 raawwatame ture.

 

Walitti bu’iinsa hawaasaa naannoo Beenishanguul godina matakkal keessatti irra deddeebiidhaan muldhataa ture wajjiin wal qabachuudhaan maxxansi fuula tiwiitarii meeshaleen suuraa irratti muldhatan kun mana Godina matakkalitti Bulchaa Aanaa Deebiti keessatti kan argamee fi meeshaleen kunis jiraatoota sabaa Amaaraa ta’an haleeluudhaaf kuufame jechuudhaan maxxanfame.   Haa ta’uu malee, teeknoolojiin suuralee sobaa adda baasuudhaaf tajaajilu ‘reverse image search’ jedhu akka agarsiisutti suuraan fuula tiwiitar kana irratti maxxanee meeshaalee qara qaban mana bulchaa aanaa deebit keessatti argame jedhame soba ta’uu dhugoomseera.  Suurichis yeroo jalqabaatiif  Muddee 12, 2012 fuulaa Facebook Ethiopian Broadcasting Corporation (EBC)irratti meeshaalee qara qaban adda addaa 2,765 ta’an  Magaalaa  Dabra Biraahanitti qabame jechuudhaan maxxanfame dha.  Meeshaleen kunniinis osoo konkolaataa Isuzuudhaan magaalaa dasseerra gara Finfinneetti geeffamuuf jiran Magaalaa Dabra Biraahanitti kan qabamaniidha. Suuraa kana karaa hidha kanaatiin argachuun ni danda’ama.  The weapons were seized from an Isuzu when on the way from Dessie to Addis Ababa. The original post can be accessed with the following link.

 Suuraan inni lammataa yeroo jalqabaatiif  Sadaasa 18/2013 fuula Facebookii Debre Markos ዴንማርክ jedhu irratti meeshalee kunniin mana jireenyaa dureessa ajjeechaa jumlaa Chaanyii keessatti hirmaataanii keessatti aragame jechuudhaan  maxxansse. Suuraan inni sirrii karaa hidha kanaan arggachuun ni danda’ama.   

Suuraa isa sirrii:

Suuraa isa sirrii lammaffaa:

 Naannoo Beenishaangul Gumuz Godina Matakkal keessatti walitti bu’iinsi hawaasaa irra deddeebiidhaan muldhachaa jiraachuun akkuma jirutti ta’ee, suuraan fuula Tuwiitarii kana irratti ta’ii raawwate jedheef akka ragaatti maxxanee soba ta’uu isaa  Haq Check-iin dhugoomseera.   

Haqummaa kan qorate: Hagos Gabramlaak 

  

Gulaalaa: Buruuk Nagaasha xa’aammee

 

Kan Afaan Ingliffaa irraa gara Afaan Oromootti  hiike: Abdullaahii Abdurqaadir

Barruun kun qaama haqummaa qorachuu Haq Check, Addis Zeybe, Afaanoota shan;  Afaan Oromiffaa, Afaan Amaariffaa, Tigiriffaa, Afaan Ingliffaa fi Somaaliin taasifamuuti.

Maxxansi fuula Feesbuukii  armaan gadii  Afaan Tigiriffaatiin maxxanfame konkolaataan fe’umsaa gurguddaan kunneen qabeenya naannichaa saamuudhaaf gara Tigiraayitti imalaa jiru jechuudhaan maxxansuudhaan, hiriyoonni fuula feesbuukichaa (23,253) akka qoodaniif gaafate.  Haa ta’uu malee, Haqcheck-iin barruufi  suuraa akka ragaatti dhihaate qorachuudhaan gochaa raawwatame jedhame odeeffannoo sobaa ta’uu mirkaneessee jira.  

 Lola Raayyaa Ittisa Biyyaa fi Poolisii humna addaa Bulchiinsa Mootummaa Naannoo Tigiraay giddutti Onkoloolessa 28/ 2013 eegale hordofuudhaan, naannicha keessatti tasgabbiin dhabamuun ni beekkama.  Lolli gama tokkoon  Raayyaa ittisa Biyyaa fi Poolisii humna addaa bulchiinsa  Mootummaa Nannoo Amaaraa; gama kaaniin immoo Poolisii humna addaa Bulchiinsa Naannoo Tigiraay gidduutti ji’a tokkoo oliif gaggeeffamaa turuudhaan, dhuma irratti Raayyaan ittisa biyyaa gaafa Sadaasa 19/2013 Magaalaa gudditti Nannoo Tigiraay, Maqalee qabachuudhaan goolabame. Haa ta’uu malee, ammas lolli naannicha keessatti kan hin dhaabannee fi hooggantoonni Adda Bilisa Baasaa Ummata Tigiraay Maqaleetti dhihoo taanee waraana ittisaa gaggeessaa jirra jechuudhaan ibsaniiru. .

Lolichaan walqabatee komiin konkolaattonni fe’uumsaa gurguddaan qabeenya Naannoo Tigiraay saamuudhaaf dhufan jedhu fuula feesbuukii irratti maxxanfamee ture. Haa ta’uu malee Haqcheck-iin Konkolaatonni jedhaman qabeenya Naannoo Tigiraay saamuudhaaf Eertiraa irra dhufan jedhame kana mala suuraalee sobaa adda baasuudhaaf tajaajilu ‘ reverse image search’ fayyadamuudhaan qoratee,  konkolaatonni fe’uumsaa gurguddaa kunnneen kan dhaabbata Ijaarsaa biyya  Xaaliyaanii Piccini jedhamuu akka ta’ee fi suurichi kan kaafame yeroo dhaabbatichi Eertiraa naannoo Matsawwaatti manneen jireenyaa fi Reesoortii ijaaraa tureedha.  Suurichis  yeroo jalqabaatiif Bitootessa bara 2013 kan maxxanfamee ture karaa hidha armaan gadiitiin argachuun ni danda’ama. 

Suuraan inni lammataa immoo Konkolaatoota fe’uumsaa gurguddaa dullooman biyya Eertiraatii fudhatamanidha.  Malli suuralee sobaa adda baasuudhaaf tajaajilu ‘reverse image search’ akka agarsiisutti, suurichi yeroo jalqabaatiif karaa marsariitii biyya Ameerikaa Flicker jedhamu kan suuralee fi Viidiyoo gara garaa facaasuudhaaf gargaaru irratti akka lakkoofsa awuroophaatti bara 2012tti kan  maxxanfamee ture yoo ta’u hidha kana cuqaasuun argachuun ni danda’ama.

Yeroo maxxansi kun maxxanfametti Naannoo Tigiraay keessatti loolli fi jeequmsi jiraachuun akkuma jirutti ta’ee,  maxxansi fuula feesbuukii kana irratti Konkolaattonni gurguddoon qabeenya nannooTigiraay saamuudhaaf Eertiraa irraa dhufan jedhu soba ta’uu  HaqCheck-iin soba ta’uu mirkaneessera.

 Mirkanummaa Kan qorate: Hagos Gabramlaak

Gulaalaan : Biruuk Nagaash Xa’aamee

Kan hiike: Abdullaahii abdulkaadir Dibbillu 

 

Barruun kun qaama mirkanummaa qorannoo Haq Check, Addis Zeybe jedhamu Afaanoota shan: Afaan Oromoo, Afaan Amaaraa, Somaalii, Tigirinyaa  fi Afaan Ingliffaatiin taasifamuuti.

Mootummaa Naannoo Tigiraayitti Dhuguma Raayyaan ittisa biyyaa Meeshaalee Woraanaa gurguddaa fayyadamuudhaan   Bu’uraalee misoomaa mancaasaa jiraa? 

Suuraan fuula maxxansa Facebook maqaa Felmi Bar jedhuun maxxanfame, kan  hanga gaafa guyyaa 7/ 12/ 2020 A.L. A tti hiriyoota Facbook 5000 qabu,  duula Humni ittisa biyyaa naannoo Tigiraay keessatti gaggeesse fi gochaa Fuulli Feesbuukii kun Raayyaan ittisa biyyaa raawwate jechuudhaan gaafa guyyaa 7/12/2020 maxxanse kan agarsiisuu miti. Akka Maxxansa Fuula Facebook kanaatti, Humni Ittisa Biyyaa, Naannoo Tigiraayitti,  itti yaadee Adda Bilisa Baasaa Ummata Tigiraay ( ABUT) itti gaafatamaa gochuudhaaf, misoomalee bu’uuraa mancaase jedhe.  HaqCh’n barruu fi suuroota akka ragaatti dhihaatan qorachuudhaan, suurri inni jalqabaa guutumaatti soba ta’uu mirkaneesseera. Suuraan inni lammataa immoo iddoo kamittuu maxxanfamee akka hin jirre dhugoomsee jira. 

 

 

Akkuma suuraa armaan olii irraa muldhatutti, maxxansichi gochaa rawwatame jedhe ragaadhaan deeggaruudhaaf suuraale lama maxxansee jira.   Suuraan inni jalqabaa dhukaasa meeshaa waraanaa cimaa kan agarsiisu yoo ta’u, suurichi inni lammataa immoo nama dhuunfaa ufftaa woraanaa uffachuudhaan meeshaa waraanaa cimaa dhukaasuudhaaf jedhu agarsiisa. Akka fuulli  Feesbuukii kun jedhutti, iddoon gochi kun itti raawwate naannoo Tigiraay kutaa kam akka ta’e ifatti osoo hin kaahiin, humni ittisa biyya Naannoo Tigiraay keesatti bu’uuraalee misoomaa mancaasaa jiru jechuudhaan suuricha akka ragaatti dhiheessee jira. 

Akkuma beekkamu yeroo ammaa kanatti  Naannoo Tigiraay keessatti lolli cimaan Raayya ittisa biyyaa fi poolisii humna addaa Naannoo Tigiraay giddutti deemaa jira. Akkasumas, komiin Raayaan ittisa biyyaa fi poolisiin humna addaa, naannicha keessatti qabeenya dhuunfaa fi bu’uuraalee misoomaa mancaasaa jiru jedhu irra deddeebiidhaan, itti gaafatamaa dhimmoota Kominikeeshiin Bulchiinsaa Mootummaa Naannoo Tigiray, obbo Geetaachoo  Raddaa dabalatee, qaamota heddu irraa ka’aa turee jira.   Haa ta’uu malee, sababa tajaajilli bilbilaa fi intarneetaa naannicha keessatti hin dalagneef odeeffannoo gahaa argachuu hin danddeenye. 

Suuraa 1: Suuraa isa sirrii 

 Suuraa 2:  Suuraa jijjiirame  

Taajaajilli  teeknolojii  ‘reverse image search’ jedhamu kan suuraalee sobaa adda baasuudhaaf fayyadu akka agarsiisuutti, suurichi raayaan ittisa biyyaa fi poolisiin humna addaa Bulchiinsa Mootummaa Naannoo Amaaraa,  naannoo Tigiraayitti bu’uuraalee misoomaa mancaasaa jiru. jiru jedhu soba. Faallaa isaatiin, suurichi yeroo jalqabaatiif madda oduu Indian Ocean Newsletter  jedhamu irratti gaafa guyyaa  Caamsaa 7/2011 A.L.A maxxanfame. Suurichis lola Itoophiyaa fi Eritiraa kan agarsiisuudha.  Suuraan lammataa iddoo birootti hin maxxanfamne.  

 Naannoo Tigiraay keessaati loolli cimaan meeshaalee woraanaa gurgguddaadhaan deeggaramee ture  jedhamee fuula kana irratti bahus qorannoon HaqCheck suuricha irratti godhe akka agarsiisutti suuricha fuula Facebook  kana irratti maxxane gocha raawwatame jedhame kan hin hin agarsiifnee fi sobaadha.. 

Mirkanummaa kan qorate: Abdullahii Abdurqaadir  

Gulaalaan:   Bruck Negash  

Barruun kun qaama  dhugummaa qorannoo Haq Check, Addis Zeybe jedhamu Afaanoota shan Afaan Oromoo, Afaan Amaaraa, Somaalii, Tigirinyaa  fi Afaan Ingliffaatiin gaggeeffamuuti.